Επιστροφή

Μια ιστορία από φως, στο φως. 2011-2012.

 

Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού: «Θεσσαλονίκη Σταυροδρόμι Πολιτισμών» για το 2011 συνδιοργάνωσαν την έκθεση:

Μια ιστορία από φως, στο φως.

Η έκθεση παρουσίαζε την εξέλιξη των φωτιστικών μέσων από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Καταγράφεται η χρήση της φωτιάς για φωτισμό αλλά και η μεγάλη τομή με την επινόηση του ηλεκτροφωτισμού, χάρη στην οποία άλλαξε ριζικά ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί τον τεχνητό φωτισμό.

Η ιστορία αυτή είναι μέρος της μεγάλης αφήγησης της κατάκτησης της φωτιάς, δηλαδή της απαρχής του Πολιτισμού του Ανθρώπου. Την κατάκτηση αυτή ακολούθησε η διπλή προσπάθεια αφής και διατήρησης της φλόγας. Με άλλα λόγια, η ιστορία μας είναι ταυτόχρονα ιστορία των μέσων για την αφή και τη διατήρηση του πυρός ως πηγής φωτός· οι πυρσοί και τα δαδιά, οι εστίες και τα λυχνάρια, τα κεριά και οι καντήλες, όπως και οι λάμπες πετρελαίου είναι ως μέσα φωτισμού, στην ουσία, τα μέσα διατήρησης του πυρός. Και αυτό ισχύει μέχρι και για το λαμπτήρα πυράκτωσης, γιατί και αυτός «διά του πυρός» λάμπει.

Για πρώτη φορά μια έκθεση παρουσίαζε πτυχές του τεχνητού φωτισμού, από το λυχνάρι ως τον ηλεκτρικό λαμπτήρα, προερχόμενα κυρίως από τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της, διερευνώντας πέρα από τη χρηστική και την τεχνολογική, οικονομική, και συμβολική διάστασή τους.

 

Η έκθεση αναπτύχθηκε στις ακόλουθες τέσσερεις ενότητες :

- Φως εκ φωτιάς 

-Ο φωτισμός στο Βυζάντιο

- Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών

- Η μεγάλη τομή

Η πρώτη ενότητα αναφερόταν στην οικειοποίηση της φωτιάς από τον άνθρωπο, ένα από τα ευεργετήματα της οποίας ήταν και ο φωτισμός, και στις τεχνικές αφής της φωτιάς που ανέπτυξε με την «τριβή ξύλων» ή την «κρούση πυριτόλιθων».

Η δεύτερη παρουσίαζε τα ταπεινά ή περίτεχνα φωτιστικά μέσα που αναπτύχθηκαν κατά τη Βυζαντινή περίοδο με καύσιμη ύλη το λάδι, το κερί, το ζωικό λίπος και τα ρητινούχα ξύλα.

Η τρίτη ενότητα σημείωνε την παρουσία των λατρευτικών κτιρίων τριών θρησκειών στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, τεκμήρια συμβίωσης τριών διαφορετικών κόσμων, του χριστιανικού, του εβραϊκού και του μουσουλμανικού, και εκτίθενται φωτιστικά σκεύη από την άσκηση της λατρείας τους. Γινόταν αναφορά στην χρηστική και συμβολική διάσταση του τεχνητού φωτός στις τρεις σημαντικότερες θρησκείες που σημάδεψαν τη συλλογική ζωή της Θεσσαλονίκης. Τα ίχνη αυτών των θρησκειών, της Ορθόδοξης Χριστιανικής, της Εβραϊκής και Μουσουλμανικής, που συνυπήρξαν για αιώνες, είναι αναγνώσιμα στη φυσιογνωμία της πόλης· μιας πόλης σε προνομιακή γεωγραφική θέση διασταύρωσης χερσαίων και θαλασσίων δρόμων, όπου συναντήθηκαν πολιτισμοί, εμφανίστηκαν, αφομοιώθηκαν και διαδόθηκαν ιδέες, δόγματα και καινοτομίες, στοιχεία που απέδωσαν οικουμενικό χαρακτήρα στην αστική της φυσιογνωμία.

Η τέταρτη ενότητα παρουσίαζε τα φωτιστικά σκεύη της παραδοσιακής κοινωνίας με τη χρήση και ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, αέριο), ενώ υπογράμμιζε τη μεγάλη τομή στην εξέλιξη των φωτιστικών μέσων με την επινόηση του ηλεκτρικού λαμπτήρα στο 2ο μισό του 19ου αι. και την ταχεία διάδοση του ηλεκτροφωτισμού.

Τέλος, μία διαδραστική φωτιστική εγκατάσταση, της εικαστικής ομάδας φωτισμού BEFORELIGHT, καλούσε τον επισκέπτη να συνθέσει το δικό του φωτεινό γλυπτό.

Τα εκθέματα, αντικείμενα φωτισμού, προέρχονταν από τις συλλογές των δύο Μουσείων και συμπληρώθηκαν με δάνεια από ιδιωτικές συλλογές, κυρίως όμως δάνεια από τις συλλογές 13 επιπλέον φορέων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

ΙΣΤ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων

ΙΗ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων

ΚΖ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων

7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο

Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης - Μπενάκη

Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος

Λαογραφικό Μουσείο Αρχοντικού Τοσίτσα - Μέτσοβο

Κέντρο Διάδοσης Επιστημών - Νόησις

 

Την έκθεση συνόδευε πολυσέλιδος κατάλογος στη συγγραφη του οποίου συνέβαλαν περισσότεροι από 30 επιστήμονες και σύντομος οδηγός


 
 
Σχεδιασμός & Ανάπτυξη: ΓΝΩΜΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Α.Ε. |   Powered by:       |  All rights reserved